Мемлекеттік тіл – менің тілім

Қиын кезеңдерде ұлтты қо­жыратпаудың қуатты қаруы болған қазақ тілі – бүгінгі өмі­рімізде де ұлтты тұтастандырудың тегеурінді тетігі бо­луға тиіс.
Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ.
Астанадағы С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің гуманитарлық пәндер факультеті «Тілдер апталығы» шеңберінде қазақ тілін жетік меңгерген өзге ұлт өкілдерімен кездесу өткізді.
Ресми дерек бойынша елімізде қазақ тілін өзінің ана тілі санайтын 6 мыңнан астам өзге ұл өкілдері бар екен. Олардың қатарының жылдан-жылға толығып келе жатқаны да анық. Оған «Мемлекеттік тілді құрметтеу – қасиетті пары­зың», «Үш тұғырлы тіл», «Тіл – сенің жүректегі жүйрік елшің» та­қырыптарда өткен шараларды ұйым­дастыру барысында да көз жеткізілді. Апталықтың жабылу салтана­ты­на арнайы шақырылған өзге ұлт өкіл­дерінің қазақ тілінде еркін көсіле сөй­леуі де ана тіліміздің мерейін ас­қақ­тата түскендей болды. Өз ана тілімен қатар қазақ тілін терең меңгеріп, мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеріп жүрген «Тіл» журналының бас ре­дакторы Максим Николаев, «Еуразия» телеарнасының тілшісі Владислав Цой, С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық уни­вер­ситетінің студенттері Юлия Кушнарева мен Сухраб Янан және басқалары қазақ тілінің қоғамдағы рөлі, болашағы жайлы сөз сабақтады.
Кездесудің ашылуында сөз алған университет ректоры Ақылбек Күріш­баев: «Тіл – достық дәнекері, береке мен бірліктің алтын құралы. Міне, сондықтан да бізбен бір шаңырақтың астында тұрып жатқан түрлі ұлттар­дың өкілдері өздерінің болашағын қа­зақ тілімен байланыстырады. Қоғам­да қазақ тіліне деген сұраныс еселеніп артып келеді. Біздің университет ұжы­мы да бұл игі істен тыс қалмақ емес. Соның бір мысалы Ғылыми кеңестің шешімімен үстіміздегі жылы толық­тай қазақ тілінде іс жүргізетін кафедра оқы­ту­шыларының жалақысына үстем­ақы қосу қарастырылып отыр», – деді ол.
Өткен жылы ғана республикалық «Тіл жанашыры» төсбелгісімен мара­патталған Максим Николаев: «Шыны керек, менің мамандығым, алған білімім теледидар түгілі, тіл білімінен де алшақ жатыр. Университетті «еңбек пәні мұғалімі» мамандығы бойынша бітіріп, журналистика саласынан бір-ақ шығуыма септігін тигізген қазақ тілі. Мен ауылда өстім. Арпа ішіндегі бір бидай тәрізді қарадома­лақ­тар­дың арасында сары домалақ болып жүруші едім. Достарымның бәрі қазақ балалары болғандықтан қазақ тілін жетік меңге­руі­ме неғұрлым көп көме­гін тигізді. Сол үшін де достарыма қа­рыздармын», – дей келіп, өзінің бағын қазақ тілі ашқанын, ендігі жерде сол тілге қызмет етуді парыз санайтынын айтты.
Әріптесінің бұл сөзін қуаттаған кәріс ұлтының өкілі, «Еуразия» теле­арна­сының тілшісі Владислав Цой: «Мен де Максим тәрізді қазақ ауы­лында өстім. Ақтөбе облысының Темір атты қазақ ауылы мені Астанаға қазақ тілін еркін меңгерген кәсіби маман етіп аттандырған еді. Өз жұл­ды­зымның жанғанын қазақ тілін жетік меңгеруімде деп білемін. Телеарнада жүріп, қазақ тіліндегі журналистер босамай жатқан сәтте өзім қазақ тілінде ақпарат дайындап, көрерменге ұсына беретін дәрежеге дейін жеттім. Менің көрермендерім қазақ және орыс тілдеріндегі кең ауқымды аудитория екенін мақтанышпен айта аламын. Журна­лис­тикаға келмес бұрын «Superstar.kz» жобасы арқылы қазақ тілді көрер­мен­ге танылдым. Аталған жобада халық арасына кең тараған ән – Мәриям Жагорқызының «Дудар-ай» әнін орындап шыққан болаты­н­мын» деп, өзінің қазақ тілі ар­қылы жет­кен табыстарын ортаға салды.
Ал ауғандық студент Сухраб Янан: «Мен қазақ тілін небәрі 9 айда үйреніп алдым. Алматы қаласындағы тіл оқыту курсында оқып, бүгінгі күні еркін сөйлесе алатын дәрежеге жеттім», деп, қазақ тілін меңгеруді өзінің басты табысы санайтындығын жеткізді.
Кездесу концертке ұласты. Оған қатысушылар да қазақтың өнерінен құралақан емес екендерін көрсетті. Алла Попова мен Тамерлан Начжимеденов Абайдың «Көзімнің қара­сы» әнін орындаса, Миновар Мабова «Қа­мажай» биімен жинал­ған­дарды өз өнеріне тәнті етті. Сол сияқты, дом­быраның құлағында ойнап, күй шерткен Ксения Сурикова мен Владислав Калмыковтың, Диляра Кальтиеваның орын­дауын­дағы «Төрт ана» өлеңі жиналған көпшіліктің көңілінен шық­ты. Ал кеш шымылдығын «Еуразия» арна­сы­ның тілшісі Владислав Цой Мәриям Жагорқызының «Дудар-ай» әнімен жапты.
Серік РАХМЕТОВ.
АСТАНА.

Біріктіруші күш
Мемлекеттік тіл аясын кеңейту мәселесі дөңгелек үстел басында талқыланды

Мұнайлы Атырау – іс-қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуге алғаш көшкен өңірлердің бірі. Өйткені, мұнда тек қаны да, жаны да қазақ деп соғатын қандастарымызбен бірге өзге ұлт өкілдерінің арасында да қазақша сөйлегенде алдына жан салмай­тын­дар көп-ақ. Өзге ұлт өкілдерінің аға буыны балаларының қазақ тілін жетік меңгергенін қалайтыны да жа­сы­рын емес. Міне, осы мәселе таяуда облыстық тілдерді да­мыту жөніндегі басқарманың ұйым­дас­тыруымен Аты­рау мұнай және газ инсти­ту­тында өткен дөңгелек үстел басында және бір рет қуатталды.
Осы басқосуға қатысқан өзге ұлт өкілдерінің бірі, «Вайнах» этно-мә­де­ни бірлестігінің төр­аға­сы Сейтамин Акаев «Біз Қазақстанға қоныс­тан­ға­лы бері қазақтың дархан көңілін, бауыр­мал­дығын сезініп келеміз. Қазақ елінен, жерінен бақыт тапқан жанның бірімін. Қазақ қызына үй­ле­ніп, отбасы бақытына да бөлендім. Қазақтың пейілі қандай кең болса, тілі де үйренуге жеңіл. Мен тілін мең­геруде еш қиналған жоқпын» дейді. Ал Х.Досмұхамедов атындағы Аты­рау мемлекеттік университетінің әлем тілдері факультетінде оқитын тү­рік қызы Жан Мурадованың да жү­регі қазақ деп соғатыны байқалады.
– Кіндік қаным қазақ жерінде тамды. Осы жерде бой жеттім, осы жерде білім алудамын. Өз тіліммен бірге қазақ, орыс, ағылшын, әзер­бай­жан тілдерін меңгердім. Енді қытай тілін мең­геру­ді бастадым. Алдағы мақсатым – Қазақстан­ның әлемдегі бәсекеге қабілетті, барлық саласы өр­кендеген өркениетті елу елдің қата­рына қосылуына өз үлесімді қосу. Бұл жолда мемлекеттік тілдің қолда­ныс аясын жетілдіруді де көздеймін. Себебі, мен – тәуелсіз Қазақстандай Отанымды шексіз сүйетін патриотты жастың бірімін. Ал өз Отанының патриоты туған елінің тарихы мен әдебиетін, өнері мен мәдениетін жетік білумен бірге, мемлекеттік тілді құрметтеуі, оны еркін меңгеруі қажет, – деп ағынан жарылады түрік қызы Ж.Мурадова.
Тілдерді дамыту жөніндегі бас­қарма бастығы Қилымғали Қайне­нов­тің пікірінше, өңірде мемлекеттік тілді оқыту мақсатында тегін курстар ұйымдастырылуда. Өткен жылы 907 адам арнайы курста мемлекеттік тілде сөйлеу, жазу машығына оқытылса, биылғы жыл басынан бері 492 адам тартылған. «Қазақстанның әр азама­ты­ның, әсіресе, жастардың мемлекеттік тілді мең­гергенін қалаймыз. Өйт­кені, тәуелсіз еліміздің болаша­ғы­ның, даму перспективасының бас­ты мақсаты да қоғамды біріктіруші күш – мемлекеттік тіл. Әр азаматтың патриоттығы да мемлекеттік тілді меңгеруінен де сезіліп тұруы тиіс», – дейді басқарма бастығы Қ.Қайненов.
Жолдасбек ШӨПЕҒҰЛ,
«Егемен Қазақстан».

Атырау облысы.

Байқауда бақ сынады

«Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ бас кеңсесінде еліміздің түкпір-түкпірінен келген теміржолшылар тіл мерекесіне орай «Тіл бірлігі – ел бірлігі» байқауында бақ сынасты. Оған темір жолдың облыстық бөлімшелері, еншілес кәсіпорындары мен филиалдарының өкілдері қатысты.

«Тіл бірлігі – ел бірлігі» байқауын ашқан «ҚТЖ» ҰК» АҚ персоналды басқару және әлеуметтік мәселелер жөніндегі вице-президенті Асхат Акчурин мемлекеттік тілді меңгерудің маңыздылығын айта келе, ұлттық компанияда мұндай байқау өткізудің дәстүрге айналғандығын жеткізді. Кезінде ұлттың ұстазы Ахмет Байтұрсынов «Тіл жоқ жерде, ел жоқ» деген болатын. Бүгінгі байқаудың басты шарты – мемлекеттік тіл аясын кеңейту, оның маңызын көтеру, – деді ол.
Байқауда Қазақстанның барлық өңірлерінен келген темір жол мамандары «Туған өлкем – ардағым», «Халықтың асыл мұрасы», «Әзіл-сықақ сандығынан», «Ән-күй шашу» атты үш сатылы байқауда сыналды. Байқауға қатысушы әр ұлт пен ұлыстардың өкілдері мемлекеттік тілде өздерінің шығармашылық өнерлерін орындауда жан-жақты қырларымен танылды. Қызықты байқауға қатысқан көрермендер мен қазылар алқасы Достық стансасының «Жетісу» тобына бірінші, Атырау жол бөлімшесінің «ВЧД тарландары» тобына екінші, Павлодар жол бөлімшесінің «Ертіс» тобына үшінші орынды берді.
«Егемен-ақпарат»
Егемен Қазақстан

http://www.egemen.kz/2012/09/28/347106/